Oradour-sur-Glane, monument van geweld en verdriet

Oradour sur glane 17 Frankrijk memorial herdenken oorlog vakantie villa.jpg

Het dorpje Oradour-sur-Glane ligt ten noordwesten van Limoges en is een indrukwekkend monument van de gruwelijkheden die door de Duitsers in de tweede wereldoorlog zijn begaan. Vrijwel alle inwoners van het dorp werden door een eenheid van de SS op 10 juni 1944 omgebracht en het gehele dorp werd verwoest. Op weinig plekken in Frankrijk zijn de verschrikkingen van WOII zo voelbaar als in Oradour-sur-Glane. Vlak na de oorlog bezocht de Franse president Charles de Gaulle het dorp en besloot dat het dorp moest blijven zoals de Duitsers het hadden achtergelaten. Het is nog steeds een aangrijpende plek om te bezoeken, vanuit uw vakantiehuis of als u op doorreis bent.

Centre de la Mémoire

In 1999 is bij de ingang van het dorp een ondergronds museum ingericht, het Centre de la Mémoire. Aan de hand van foto’s, films en ander audiovisueel materiaal wordt de geschiedenis van het dorp en de Tweede Wereldoorlog verteld. Door een lange ondergrondse gang komt u midden in het dorp weer bovengronds. Daar zijn alle ruïnes nog in de staat van 10 juni 1944. Op de huizen en winkels staan de namen van de eigenaren en geven aan of er een winkel, kapperszaak, garage of kledingatelier gevestigd was. Alles is zo gelaten zoals het de fatale dag is achtergelaten. Zelfs de auto van de huisarts staat nog midden op het dorpsplein. Het is een waarschuwing uit het verleden en een symbool voor de wreedheden van de Tweede Wereldoorlog. Een leeg, gehavend dorp als waarschuwing voor volgende generaties. ‘Souviens-toi. Remember‘ staat op een bord bij de ingang.

Wraakactie

Het is nog altijd niet met zekerheid te zeggen waarom in Oradour-sur-Glane 642 mensen op koelbloedige manier zijn vermoord. Algemeen wordt aangenomen dat het een wraakactie is geweest. Het Franse verzet had vlak bij Oradour een spoorbrug opgeblazen. Hierbij kwam SS-Sturmbannführer Helmut Kämpfe om het leven. Dit was een vriend van majoor Diekman die het bevel voerde over het regiment dat de massamoord in Oradour-sur-Glane pleegde. Als vergelding waren er al 28 gevangenen doodgeschoten maar Diekman wilde meer.

Motief van het bloedbad

Rond 2014 maakte de Duitse justitie bekend een man te hebben opgespoord die bij het bloedbad aanwezig zou zijn geweest en wellicht meer kon vertellen over de motieven. De rechtszaak tegen hem werd in 2014 gestopt vanwege gebrek aan bewijs. Hierdoor is het nu nauwelijks meer mogelijk de motieven exact vast te stellen. Een bizar feit is dat op exact dezelfde dag, 10 juni 1944, door de Duitsers het dorp Distomo in Griekenland werd uitgemoord waarbij ruim 200 mensen stierven.

Oradour sur glane 16 Frankrijk memorial herdenken oorlog vakantie villa.jpg

Tweede SS pantserdivisie Das Reich

Vanuit het zuiden was een Duitse pantserdivisie op weg naar het noorden om daar te vechten tegen de Amerikanen en Britten die kortgeleden geland waren op de stranden van Normandië. Deze divisie kwam van het oostfront en had tijd gekregen om uit te rusten in de omgeving van Montauban. Nadat het aangevuld was met rekruten uit Roemenië, Hongarije en de Elzas en weer op sterkte was vertrokken ze richting de Dordogne en de Limousin. Het Franse verzet had vanuit Londen de opdracht gekregen om deze divisie zo lang mogelijk op te houden omdat het een bedreiging voor de invasie vormde. Op het moment dat de spoorbrug in de regio van Oradour werd opgeblazen was deze divisie daar ook net in de buurt. Na het bloedbad ging Diekman met zijn mannen naar het noorden. Tijdens de gevechten in Normandië is hij gesneuveld.

Bloedbad in Oradour

Op zaterdag 10 juni 1944 wordt Oradour-sur-Glane omsingeld door 200 Duitse soldaten, er kan niemand meer in of uit. Alle inwoners moeten naar het dorpsplein komen. Veel mannen waren daar al, zij stonden te wachten op de distributie van de tabak. Aan de bewoners werd verteld dat het om een routinecontrole ging, nadere instructies zouden volgen.

Vervolgens werden de mannen gescheiden van de vrouwen en de kinderen. De vrouwen werden naar de kerk gebracht. Toen iedereen binnen was werden de deuren gesloten en de kerk tot ontploffing gebracht en vervolgens in brand gestoken. De mannen worden in verschillende schuren opgesloten die vervolgens doorzeefd worden met kogels en in brand gestoken. De uitgebrande kerk staat er nog, alsook een eenvoudig bordje die de plaats aangeeft waar de mannen zich moesten opstellen.

Oradour sur glane 4 Frankrijk memorial herdenken oorlog vakantie villa.jpg

Oradour sur glane 1 Frankrijk memorial herdenken oorlog vakantie villa.jpg

Overlevenden

Tijdens het bloedbad zijn 642 om het leven gekomen, ongeveer 30 inwoners hebben het overleefd. Zij waren op dat moment niet in Oradour of konden ontsnappen. Een daarvan was Marguerite Rouffanche, de enige vrouw die het bloedbad in de kerk overleeft. Haar dochter naast haar werd gedood, zij deed alsof ze dood was en kon later uit een raam springen en ontsnappen. Een vrouw met baby springt achter haar aan maar wordt gedood. In een tuin verbergt Marguerite zich en hoort het gehuil van de overlevenden die in de brandende kerk zitten. Onder hen is een andere dochter en kleinkind van Marguerite.

Ruim 75 jaar later

Het is nu ruim 75 jaar later. In Oradour-sur-Glane heeft de tijd stil gestaan. De auto van de dokter staat nog midden op het plein, naaimachines staan nog in de winkel en uitgebrande auto’s staan in de garage.

Deurbordjes herinneren waar het dorpscafé was, de bakker, de garage, de scholen. Veel gevels staan nog overeind, de rest van de huizen is volledig verwoest. Tussen de afgebrokkelde muren zijn nog enkele metalen voorwerpen te zien die de vlammen en de tijd hebben doorstaan. De tramrails ligt er nog en een deel van de bovenleiding is nog in tact. Vlakbij het kerkje waar de vrouwen en kinderen de dood vonden.